Bir Dobson teleskopu, 1965 yılında John Dobson tarafından popüler hale getirilen ve amatör astronomlar için mevcut teleskopların boyutunu büyük ölçüde artırmasıyla tanınan, altazimut kundaklı bir Newton teleskop tasarımıdır. Dobson'ın teleskopları, büyük, taşınabilir, düşük maliyetli bir teleskop oluşturmak için hazır bileşenlerden üretilmesi kolay olan basitleştirilmiş bir mekanik tasarıma sahipti. Tasarım, bulutsular ve galaksiler gibi soluk, derin gökyüzü nesnelerini gözlemlemek için optimize edilmiştir. Bu tür bir gözlem, nispeten kısa odak uzaklığına sahip büyük bir objektif çapı (yani ışık toplama gücü ) ve daha az ışık kirliliği olan yerlere seyahat için taşınabilirlik gerektirir.12
Dobson teleskopların, düşük büyütmede çalışan, yaygın olarak "az ışıkta görüntü alabilen lens (İngilizce: Light bucket)" 3 olarak adlandırılan teleskop olması amaçlanmıştır ve bu nedenle tasarım, ekvatoryal kundak gibi diğer amatör teleskoplarda bulunan özellikleri atlar. Dobsonlar, tasarımın öncülük ettiği ve gelişmeye devam ettiği amatör teleskop yapım topluluğunda popülerdir.4 Bir dizi ticari teleskop üreticisi de bu tasarıma dayalı teleskoplar satmaktadır. şu anda, yapıldıkları malzemelerden bağımsız olarak, bazı temel Dobson tasarım özelliklerini kullanan bir dizi geniş açıklıklı Newton reflektör için Dobsonian (Dobsonyan) terimi de kullanılmaktadır.5 Ancak Maksutov gibi Katadioptrik sistem teleskoplarında Dobson teleskoplarının tüm özelliklerini taşımasa da kundak yönünden Dobson'un kundakları ile satıldığı bazen görülmektedir.
Dobsonian Teleskobu'nu tek bir buluş olarak sınıflandırmak zordur. Amatör teleskop alanında, tasarım özelliklerinin hepsini olmasa da çoğunu yapılıp daha önce kullanılmıştı. Bu tasarımı icat ettiği kabul edilen John Dobson, 1965 yılında 6 şunlara dikkat çekmişti:
"Yüzlerce yıldır savaşlar 'Dobsonian' kundaklarındaki top kullanılarak yapıldı".
Dobson, tasarımın karakteristik özelliklerini lomboz camından yapılmış hafif objektif aynalar ve kontrplaktan, Teflon şeritlerden ve diğer düşük maliyetli malzemelerden yapılmış montaj parçaları olarak belirledi.7 Bu teleskopları, öğretimsel kaldırım astronomisi denen astronomiye başlayacak kişilerin eğitimi ve mesleğine yardımcı olması için inşa ettiğinden, tasarımı bir "kaldırım teleskopu" olarak adlandırmayı tercih etti.8 Dobson, tüm bu yenilikleri tek bir hedefe odaklanan bir tasarımda birleştirdi: derin gökyüzü astronomisini kitlelere ulaştırıp onları astronomi ile buluşturabilmek.910
Dobson'ın tasarımı, asgari becerilere sahip bir kişinin bile sıradan eşyalardan çok büyük bir teleskop yapmasına olanak tanımaktadır. Dobson, tasarımı yıldız kümeleri, bulutsular ve galaksiler (amatör astronomların derin uzay nesneleri olarak adlandırdıkları) gibi soluk nesnelerin gözlemlenmesi için optimize etti. Bu loş nesneler, büyük miktarda ışık toplayabilen büyük bir objektif ayna gerektirir. " Derin uzay " gözlemi genellikle şehir ışıklarından uzaktaki karanlık yerlere seyahat etmeyi gerektirir yansıtıcı büyük açıklıklı Newton teleskoplarındaki sorun ise bir Kırılmalı teleskop veya katadioptik teleskop gibi taşınamamaları ve Alman Ekvatoryal kundağının çıkardığı sorunlardır. Bu tasarım ise, tipik olarak büyük Alman ekvatoryal kundağı kullanan geçmiş zamanların standart büyük Newton teleskoplarından daha kompakt, taşınabilir ve sağlam olmasından yararlanır. John Dobson'ın teleskopları, bu kriterleri karşılamak için aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yenilikleri birleştirdi:
Dobsonian teleskopların tasarım yıllar içinde gelişti (bkz ), ancak çoğu ticari veya amatör olarak yapılmış "Dobsonian" teleskoplar, yukarıda listelenen tasarım konseptlerinin ve özelliklerinin çoğunu veya çoğunu takip eder.
Dobson tasarımı aşağıdaki özelliklere sahiptir:
Altazimut kundağın kendi sınırlamaları vardır. Tahrik edilmemiş altazimut monteli teleskopların, bir nesneyi görüş alanında tutmak için (sürdürülmemiş ekvatoral kundağı için bir eksenin aksine) Dünya'nın dönüşünü telafi etmek için her iki eksen boyunca birkaç dakikada bir "döndürülmesi" gerekir. daha yüküsek büyütmelerde bunu yapmak daha zordur.14 Altazimut kundak, teleskopu bilinen nesnelerin koordinatlarına hedeflemeye yardımcı olmak için geleneksel ayar dairelerinin kullanılmasına izin vermez. Başta, azimut ekseninin büyük bir hareketinin teleskopu küçük bir miktar bile hareket ettirmek için gerekli olması nedeniyle , Zenit noktasına yakın nesnelere işaret etmelerinin zor olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda Dobson kundaklar bir dezavantaj olarak gözlemlere uygun olsa da maalesef astrofotografi için pek uygun değildir. Bununla birlikte iyi yan olarak kundağın az maaliyet gerektirmesi ve basitliği sağlamlığı sayesinde ağır yükleri kaldırabilmesi amatör gökbilimcilerin teleskoba odaklanıp daha az maaliyetle daha büyük odak açıklıklı teleskop edinebilmesi veya yapabilmesine olanak tanır.
Teleskop üreticileri, başlangıcından bu yana, Dobsonian tasarımını ihtiyaçlarına göre değiştiriyorlar. Orijinal tasarım, bir kişinin—John Dobson'ın ihtiyaçlarına ve mevcut sarf malzemelerine uygundur. Diğer insanlar kendi ihtiyaçlarına, yeteneklerine ve parçalara erişimlerine uygun varyantlar tasarladı. Bu, "Dobsonian" tasarımında önemli bir çeşitliliğe yol açmıştır.
"Klasik" tasarım boru tertibatları, nakliye için büyük bir kamyonet gerektirecektir. Tasarımcılar, sahaya küçük bir SUV, hatchback ve hatta bir sedan ile getirilebilecek demonte veya katlanabilir varyantlar üretmeye başladılar. Bu yenilik, amatör astronomi topluluğunun daha da büyük açıklıklara erişmesine izin verdi.
Birçok tasarım, hafif bir kafes tübün avantajlarını ve katlanabilir bir tasarım ile birleştirmiştir. Katlanabilir "kafes borusu" Dobsonyalılar, amatör teleskop yapım topluluğunda 1982 yılı 1718 kadar erken bir tarihte ortaya çıktı ve en büyük bileşen olan optik tüp düzeneğinin küçültülebilmesine izin verdi. Buradan da anlaşılacağı gibi, bu tasarımın "tüpü" aslında ikincil aynayı içeren bir üst "kafes tertibatından" ve objektif aynayı içeren bir "ayna kutusu" üzerinde birkaç sert direk tarafından yerinde tutulan odaklayıcıdan oluşur. . Direkler, tüm teleskopun kolayca daha küçük bileşenlerine ayrılmasını sağlayan, araç veya başka yollarla bir gözlem alanına taşınmasını kolaylaştıran hızlı bağlantı kesme kelepçeleri ile yerinde tutulur. Bu kafes boru tasarımları bazen yanlış bir şekilde Serrurier kafes kiriş olarak adlandırılır, ancak ana kafes kiriş karşıt bir ayna hücre kafes kirişi ile inşa edilmediğinden, bu tasarımın sadece bir işlevini yerine getirir, yani optiği paralel tutma işlevi.
Bir Dobsonian en mount ana özellik, bir yatay oluşan bir "rocker kutusu" ile "top arabası" konfigürasyonuna benzeyen olmasıdır muylu tarzı irtifa ekseni ve bir ölçüde desteklenen azimut ekseni, ve düzgün çalışma elde etmek için bunların hepsinin teflon plastik, formika gibi maddelerin kullanımı ile yapılması.19 Birçok türev montaj tasarımı, malzemeleri ve konfigürasyonu büyük ölçüde değiştirirken bu temel formu korumuştur.
Birçok tasarım, altazimut (rocker box) montajını küçük bir döner platforma küçülterek taşınabilirliği artırmıştır. Bu tasarımlardaki rakım muylu tarzı yatak, objektif aynasının yarıçapına kabaca eşit veya ondan daha büyük, montajın genel profilini düşüren boru tertibatına bağlı veya boru tertibatına entegre edilmiş büyük bir yarıçap haline gelir. Bunun avantajı, toplam teleskop ağırlığını azaltması ve teleskopun dengesinin, daha ağır göz merceklerinin kullanımından veya kameraların eklenmesinden dolayı teleskop tüpünün ağırlık yüklemesindeki değişikliklere karşı daha az duyarlı hale gelmesidir.
1990'ların sonundan beri amatör teleskop yapımcıları ve ticari üreticiler tarafından montaj tasarımı ve elektronikteki birçok yenilik, kullanıcıların Dobson tarzı altazimut kundağının bazı sınırlamalarının üstesinden gelmelerine izin verdi.
Dobson tasarımının asıl amacı, düşük maliyetli, uygun fiyatlı, basit ve sağlam geniş diyafram açıklığına sahip bir cihaz sağlamaktı.22 Aynı nitelikler seri üretimlerini kolaylaştırır. Dobsonian teleskoplarını ticari olarak sunan ilk şirketlerden biri, şu anda feshedilmiş olan Coulter Optical (şimdi Murnaghan Instruments'ın bir parçası) idi. 1980'lerde, Sonotube'den yapılmış tüpler ve Dobson'un orijinal sadelik konseptini takip eden çeşitli boyutlarda "Odyssey" modelleri ile tasarımın popülerleşmesine yardımcı oldular.2324 1990'lara gelindiğinde, Meade Instruments, Orion Telescopes ve diğer üreticiler yükseltilmiş Dobson modellerini tanıtmaya başladılar. Bu ithal seri üretilen kapsamlar, metal borular ve daha rafine donanımlar gibi incelikleri içeriyordu ve hala çok uygun fiyatlı.25
1990'lardan bu yana, kafes boru tasarımı kullanılarak üretilen Dobsonilar giderek daha popüler hale geldi. İlk ticari kafes Dobson teleskobu, 1989 yılında Obsession Telescopes adıyla piyasaya sunuldu.26 Daha sonra Amerikalı üreticiler arasında StarStructure,27 Webster Telescopes,28 AstroSystems,29 Teeter's Telescopes,30 Hubble Optics,31 Waite Research,32 ve New Moon Telescopes yer aldı.33 Bu düşük hacimli inşaatçılar, birinci sınıf objektif aynalar, üst düzey malzemeler ve özel işçilik ile isteğe bağlı bilgisayar kontrollü GoTo sistemleri sunar. Bazıları ayrıca daha fazla taşınabilirlik sunan "ultra hafif" modeller de üretir.34
21. yüzyılda, kafes Dobson modelleri de Meade, Orion, Explore Scientific ve diğerleri tarafından seri olarak üretilmektedir. Çoğunlukla Çin'de üretilirler, iyi kalite ve değer sunarken, yukarıda açıklanan premium kapsamlardan önemli ölçüde daha ucuzdurlar.35 2017'de Sky-Watcher, büyük Stargate modellerini tanıttı.36
Katı tüplü ticari Dobsonlar, tüpün boyutundan dolayı tipik olarak maksimum 12 inç (305 mm) açıklığa sahiptir. 12 ila 18 inç (305 ila 457 mm) arasındaki Truss (Kafes tüplü) Dobsonlar, önemli bir açıklık sundukları ve yine de bir kişi tarafından kolayca kurulabildikleri için en popüler boyutlardır. Birkaç üretici, 24 inç (610 mm) ve daha büyük açıklığa sahip modeller sunar. Truss tüplü Dobsonlar, bugün piyasada bulunan en büyük teleskoplardır. 2018 Kuzeydoğu Astronomi Forumu'nda, New Moon Telescopes'tan alınan 36 inç (914 mm) açıklıklı devasa bir Hibrit modeli görüntülendi.37 2019'da, New Jersey'de Kanada merkezli Optiques Fullum'dan büyük bir 50 inç (1270 mm) açıklık katlanmış Newtonian kuruldu.38
Dobson tasarımı, amatör astronomların kullanımına sunduğu çok büyük teleskoplar nedeniyle devrim niteliğinde kabul edildi.394041 Tasarımın doğal sadeliği ve geniş diyafram açıklığı, karanlık gökyüzü konumlarına ve yıldız partilerine küçük bir arabanın arkasında taşınabilen ve dakikalar içinde kurulabilen ucuz büyük enstrümanların avantajını sunduğu için 1970'lerde ilgi çekmeye başladı.
Sonuç, "geleneksel" inşaat yöntemleri kullanılarak inşa edilmesi veya satın alınması pahalı ve çalıştırılması hantal olacak daha büyük teleskopların çoğalması oldu. 8 ise inç Newton teleskobu 1970'lerde büyük kabul edilirdi, bugün 16 inç sistemler yaygındır ve artık çok büyük 32 inç sistemleri o kadar da nadir değildir.42
Dar geçişli optik filtreler, geliştirilmiş göz mercekleri ve dijital görünür ve kızılötesi fotoğrafçılık gibi gözlem ekipmanındaki diğer iyileştirmelerle birlikte, Dobsonian'ın geniş açıklıkları, gözlemlenen nesnelerin sayısını ve her birinde ayrıntı miktarını önemli ölçüde artırdı. nesne gözlemlendi. Oysa 1970'lerin ve 1980'lerin amatör astronomu, tipik olarak Messier ve daha parlak NGC nesnelerinin ötesini keşfetmedi. Kısmen Dobsonyalılar sayesinde, bazı modern amatör astronomi, IC, Abell, Kohoutek, Minkowski ve bir zamanlar yalnızca profesyonel gökbilimciler için referans olarak kabul edilen diğerleri gibi belirsiz kataloglarda listelenen loş nesneleri rutin olarak gözlemler.
Ekvator platformuna monte edildiğinde, kısa pozlama astrofotografi (≲ 1 saat) için bir Dobson teleskop kullanmanın zorlukları önlenebilir. Bu, Küçük Gezegen Merkezine küçük gezegen konumları katkıda bulunmak isteyen amatörlere yüksek hassasiyetli asteroit astrometrisi (ve keşif) alanını açtı. Ayrıca, yerel galaksilerdeki novalar / süpernovalar ve kuyruklu yıldızlar gibi yeni, soluk nesneler için aramaları mümkün kıldı (Merkezi Astronomik Telgraflar Bürosuna raporlar için).
Moser, Don (1 Kasım 2005) 35 Fark Yaratan: John Dobson – Smithsonianmag.com
Moser, Don (Nisan 1989) " Cennetin Bir Satıcısı Sizi İplendirmek İstiyor ", Smithsonian Dergisi.
<bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMobberley2004">978-1-85233-663-9</cite></bdi>
<bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFAlbert1999">978-0-86571-401-4</cite></bdi>
<bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFFerris2003">978-0-684-86580-5</cite></bdi>
<bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKriege,_DavidBerry,_Richard1997">0-943396-55-7</cite></bdi>
Orijinal kaynak: dobson teleskopu. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Bu düşük kütle-objektif boyut oranı, nesnel çapın inç başına bir Dobson teleskobun daha az ağırlığa sahip olmasını ve diğer tiplerden daha az yer gerektirmesini sağlar,Newton teleskobunda görüntünün tüp ortasında olması burada iyi şekilde kullanılır ve bu nedenle en taşınabilir tasarımdır. ↩
– The book treats the "why" as importantly as the "how", sharing Dobson's philosophy on the importance of popular access to astronomy for proper appreciation of the universe. ↩
<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFEnglish2011">English, Neil (2011). Know Thy Dob: Choosing and Using a Dobsonian Telescope. Springer. ISBN <bdi>978-1-4419-8785-3</bdi>.</cite> ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page